test

Jak rozwijać umiejętności szkolne poprzez gry edukacyjne

Gry edukacyjne dla dzieci to doskonały sposób na rozwijanie umiejętności szkolnych podczas rodzinnej zabawy w domu. Poznaj gry, dzięki którym Twoje dziecko szybciej opanuje naukę czytania, dodawanie i odejmowanie, tabliczkę mnożenia, naukę angielskiego, wiedzę o świecie, a nawet kodowanie!

Jak zachęcić dziecko do nauki?

Przedszkolaki uczą się przez zabawę. To fakt. Ale czy uczniowie rozpoczynający naukę w szkole mogą się jeszcze bawić? Oczywiście! Edukacja wczesnoszkolna to czas intensywnej nauki, która kształtuje doświadczenia dzieci związane ze strategiami uczenia się, poznawania i przyswajania nowych informacji, a także wykorzystywania ich w praktyce.

Warto zadbać więc o to, by te pierwsze doświadczenia były pozytywne, i pokazać uczniowi, jak wiele ma możliwości, co z pewnością zaprocentuje w przyszłości. Podążanie za dzieckiem i jego zainteresowaniami pozwala mu rozwinąć swój potencjał. “Każde dziecko jest inne. Każde w danym momencie interesuje się czymś innym. Każde ma własne tempo nauki” 1 – dodają Natalia i Krzysztof Minge, psycholodzy specjalizujący się we wspomaganiu rozwoju dzieci.

Nauka przez doświadczenie i zabawę

Jak zatem podtrzymać w uczniach ich naturalną ciekawość świata? Najlepiej oferując materiały, które zapewnią im dobrą zabawę. Nauka nie musi polegać na mozolnym wypełnianiu kolejnych kserówek. Lepiej zadbać o atrakcyjną formę, która nie zniechęci do wysiłku intelektualnego, a zapewni pozytywne emocje. Zamiast więc koncentrować się na ocenach lepiej poświęcić czas na aktywności, które pomogą dziecku zdobywać wiedzę o świecie i kształtować praktyczne umiejętności.

Nauka czytania

Jednym z najważniejszych zadań edukacji wczesnoszkolnej jest nauka czytania. Dzieci odpowiednio przygotowane do zdobywania tej umiejętności szybciej ją opanują. Metody nauki czytania są rozmaite.

Można zacząć od poznawania liter, a potem przejść do łączenia liter w sylaby i słowa (np. z serią układanek literowych i sylabowych “Czytam i układam słowa” oraz “Czytam i układam sylaby”) albo wprowadzić naukę czytania globalnego (np. z kartami obrazkowymi łączącymi ilustrację z podpisem), zaczynając od wyrazów dźwiękonaśladowyczych, następnie przechodząc do własnego imienia, imion najbliższych osób, wyrazów bliskich dzieciom (np. przedmioty codziennego użytku, pojazdy, części ciała, ubrania, kolory).

Może być też tak, że dziecko poznało litery, ale problemem jest łączenie ich w sylaby czy słowa. Można wówczas ćwiczyć tę umiejętność, stopniując trudność zadań, zaczynając od prostych 2-sylabowych wyrazów, a potem przechodząc do 3- i 4-sylabowych, jak w grze edukacyjnej “Sylaba do sylaby”. Warto zadbać przede wszystkim o to, by materiał wyrazowo-graficzny był atrakcyjny, aby podtrzymać motywację dziecka.

Pamiętajmy jednak, że najważniejszym celem wszystkich zabaw doskonalących naukę czytania jest rozumienie czytanych wyrazów i zdań. To będzie wzmacniać w dziecku wiarę we własne możliwości i pozwoli odkryć świat z nowej, dotychczas niedostępnej mu perspektywy, jeśli okaże się, że można samodzielnie przeczytać o przygodach ulubionego bohatera i zrozumieć instrukcję do gry.

Sylaba do sylaby - gra edukacyjna wspomagająca naukę czytania
Sylaba do sylaby. Gra edukacyjna

Nauka języka angielskiego oraz innych języków obcych

Kształtowanie kompetencji językowych dotyczy nie tylko języka ojczystego, lecz także języków obcych. “Warto uczyć dzieci języków wcześnie, bo to czas, kiedy opanowują język w sposób naturalny – bez wkuwania słówek i uczenia się gramatyki” – podkreślają Natalia i Krzysztof Minge.

Najlepszym sposobem umożliwiającym opanowanie języka obcego jest zanurzenie dziecka w języku. Warto więc mówić do małego człowieka w języku obcym, opisywać mu świat i to, co dzieje się wokół niego. Można słuchać piosenek, a potem je śpiewać, czytać i oglądać książki w języku obcym lub zaproponować grę obserwacyjno-quizową do nauki angielskiego “Na tropie angielskich słówek”.

Dzięki atrakcyjnej formie zagadek dzieci mogą szybko opanować podstawowe słownictwo w języku angielskim, zapamiętać przydatne zwroty i pierwsze zdania idealne do dialogów z rodzicami, rodzeństwem czy bohaterami zabaw tematycznych. Ilustracje i angielskie podpisy pozwolą oswoić się z zapisem, a dzięki zadaniom polegającym na wyszukiwaniu poszczególnych obiektów na planszy będą doskonalić spostrzegawczość oraz pamięć. Taka różnorodność form zabawy skutecznie angażuje zmysły, m.in. wzrok, słuch i dotyk, zwiększając tym samym skuteczność nauki.

Na tropie angielskich słówek - gra do nauki angielskiego dla dzieci

Na tropie angielskich słówek. Gra edukacyjna

Dodawanie i odejmowanie

Gry edukacyjne świetnie sprawdzą się również do nauki podstawowych działań arytmetycznych. Pierwsze działania, które dzieci poznają, to dodawanie i odejmowanie. Dziecko zaczyna zazwyczaj od liczenia na palcach, potem przechodzi do kasztanów, żołędzi czy patyczków, a na końcu uczy się liczyć w myślach.

O ile dodawanie jest proste, o tyle odejmowanie nastręcza więcej trudności. Wymaga ono bowiem rachowania w pamięci. Podstawą osiągnięcia tej umiejętności jest po prostu biegłość w liczeniu. Im więcej atrakcyjnych zadań zaproponujemy dziecku, tym większa szansa, że szybciej opanuje ono podstawowe działania matematyczne.

Jak podkreślają Małgorzata Skura i Michał Lisicki, matematycy i edukatorzy: “Uczenie się matematyki przez małe dziecko jest ściśle związane z tym, co dziecko w danym momencie interesuje, co powoduje, że jest w stanie na czymś dłużej skoncentrować swoją uwagę”. 2

Jeśli więc dzieci uwielbiają gromadzenie skarbów i ze spacerów wracacie z kieszeniami pełnymi cacek, to warto wypróbować grę na dodawanie i odejmowaniePiraci”. To prawdziwa matematyczna bitwa o skarby. Kto ich więcej zgromadzi, ten wygrywa. Umiejętność szybkiego dodawania i odejmowania w pamięci przybliża graczy do zwycięstwa, doskonaląc dodatkowo spryt i zdolność myślenia.

Piraci - gra edukacyjna do nauki dodawania i odejmowania
Piraci. Gra edukacyjna

Tabliczka mnożenia

Mnożenie i dzielenie wprowadza się na etapie edukacji wczesnoszkolnej, jest to bowiem kolejny etap po osiągnięciu biegłości w dodawaniu i odejmowaniu w pamięci. Oczywiście mnożenie i dzielenie dzieci poznają znacznie wcześniej, np. gdy chcą podzielić tabliczkę czekolady na pół lub przekroić ciasto na cztery równe części, albo gdy na dwóch półkach układają po pięć figurek zwierzątek.

Na etapie szkolnym odkrywają, że mnożenie związane jest z dodawaniem. Uczą się również tabliczki mnożenia na pamięć, często wkuwając po prostu kolejne słupki. Jak zatem sprawić, by dziecko nabrało biegłości w mnożeniu i dzieleniu? Najlepiej dzięki powtórkom. Ale nie mogą one być nudne!

Powinny być oparte na zabawach, które pozwolą dzieciom utrwalić tę umiejętność i zrozumieć istotę działań w praktyce. Metod nauki jest co najmniej kilka: można grać w memory, przygotować fiszki matematyczne, mnożyć na palcach albo zagrać w grę na mnożenieŻaby czy kraby”, w której trzeba jak najszybciej wykonać działania, a także kombinować, by wybrać odpowiednią strategię prowadzącą do zwycięstwa. Tę grę pokochają nie tylko dzieci, lecz także ich rodzice.

Żaby czy kraby - gra do nauki mnożenia

Żaby czy kraby. Gra edukacyjna

Nauka kodowania

Przygoda z matematyką może być naprawdę fascynująca, jeśli przedmiot ten będzie poznawany przez uczniów w zabawie i działaniu.

Już z przedszkolakami można dokonać statystycznej analizy danych (ustalając np., kto lubi owoce, a kto warzywa). Można także wprowadzić ich w podstawy kodowania, czyli tworzenia sekwencji za pomocą języka reguł i algorytmów, doskonaląc przy tym pomysłowość, myślenie logiczne i umiejętność rozwiązywania problemów.

Podstaw kodowania można nauczyć się bez użycia komputera, np. z fabularyzowaną grą planszowąZakodowany zamek”, w której dzieci wcielają się w rolę sprytnego czarodzieja i opracowują strategię zebrania czterech skarbów. Poznają przy tym język znaków i symboli graficznych, rozwijają orientację przestrzenną, a także doskonalą kompetencje społeczne i zdolność współpracy (wszak to gra kooperacyjna), która jest konieczna, by zebrać trofea, zanim duch wyjdzie z zamkowej wieży.

Zakodowany zamek - gra na kodowanie dla najmłodszych

Zakodowany zamek. Gra na kodowanie

Wiedza o świecie - nauka historii, przyrody, geografii

Historii, przyrody czy geografii można uczyć się na różne sposoby. Najważniejsze, by metody poznania były angażujące, a zakres wiedzy interesujący i odpowiadający aktualnym zainteresowaniom dzieci, które uwielbiają pytać: “A dlaczego?”. Warto również zadbać o to, by dziecko miało wiedzę o różnych dziedzinach. Im więcej wiemy, tym łatwiej jest opanować dodatkową wiedzę. Jak podkreślają Natalia i Krzysztof Minge “ze szkolnych lekcji najwięcej wynoszą dzieci, które przyszły z pewnym zasobem wiedzy, a nie te, które nie wiedziały niemal nic”. 3

Co więcej, to rodzice i nauczyciele mają duży wpływ na zainteresowania dzieci, inspirując je choćby rozmowami po lekturze książki czy wycieczkami za miasto. Jest wiele sposobów pokazania małemu człowiekowi bogactwa świata – najważniejsze, by były one dopasowane do jego możliwości i preferencji.

Wiedzę przyrodniczą można czerpać nie tylko z  książek, lecz także np. z układanek, które wymagają zdolności do obserwowania i poznawania natury jak w grze “Logika”. Dziecko dowie się, jak wygląda przyroda o różnych porach roku oraz określi następstwo czasu i związki przyczynowo-skutkowe. Odgadnie, czym różnią się ryby żyjące w morskich akwenach, porównując m.in. ich wielkości. A także odkryje, jak wygląda życie mrówek, doskonaląc umiejętność liczenia w zakresie 1–10.

Logika - gra edukacyjna wspomagająca logiczne myślenie

Logika. Gra edukacyjna

Wiedzę o ludzkim ciele można zdobywać z atlasów i książek z mnóstwem informacji podanych w encyklopedyczny sposób, próbując je wszystkie przyswoić, lub zagrać w grę “Ciało człowieka”, której quizowa forma znacznie ułatwia przyswajanie nowych informacji, a elementy gry obserwacyjnej pozwalają zapamiętać, gdzie znajdują się poszczególne części ludzkiego organizmu.

Ciało człowieka - gra wspomagająca naukę elementów ludzkiego ciała

Ciało człowieka. Gra edukacyjna

Podobnie rzecz ma się z nauką historii. Można skupić się na wkuwaniu dat, miejsc i nazwisk lub odkrywać “Historię Polski” od czasów dynastii Piastów aż po okres PRL-u w szerokim kontekście społeczno-kulturowym w czasie wyścigu po planszy. Gracze odpowiadają na pytania związane z dziejami naszego kraju i jego dawnych mieszkańców, wykonują zadania opisane na kartach ruchu oraz wypatrują na planszy osób i obiektów przedstawionych na kartach do gry obserwacyjnej.

Historia Polski - gra przybliżająca historyczne zagadnienia

Historia Polski. Gra edukacyjna

Gry Kapitana Nauki do wspólnej zabawy i nauki

Pokażmy dzieciom własnym przykładem, jak fascynująca może być przygoda z nauką. Zaprośmy ich do emocjonujących rozgrywek rodzinnych, by zrozumiały, że nie uczymy się dla ocen, ale dla własnej przyjemności i frajdy płynącej z odkrywania świata. Nauka języków umożliwia nam porozumiewanie się z innymi i czyni podróżowanie zdecydowanie łatwiejszym, matematyka jest obecna w życiu każdego człowieka i pozwala podejmować właściwe decyzje, a wiedza sprawia, że chcemy wiedzieć więcej i napędza nas do własnego rozwoju oraz zadawania sobie ciekawych pytań i poszukiwania na nie odpowiedzi.


Przypisy:
1. N. Minge, K. Minge, Jak wspierać rozwój dziecka w wieku 6-13 lat, Edgard, Warszawa 2013, s. 20.
2. M. Skura, M. Lisicki, Matematyka od przedszkola. Metody i zasady wprowadzania pojęć matematycznych. Przygotowanie do rozumienia liczb i posługiwania się nimi, ORE, Warszawa 2015, s. 8.
3. N. Minge, K. Minge, Jak kreatywnie wspierać rozwój dziecka?, Edgard, Warszawa 2011, s. 132.

Bibliografia:
Minge N., Minge K., Jak kreatywnie wspierać rozwój dziecka?, Edgard, Warszawa 2011.
Minge N., Minge K., Jak wspierać rozwój dziecka w wieku 6-13 lat?, Edgard, Warszawa 2013.
Skura M., Lisicki M., Matematyka od przedszkola. Metody i zasady wprowadzania pojęć matematycznych. Przygotowanie do rozumienia liczb i posługiwania się nimi, ORE, Warszawa 2015.
Sobkowiak M., Jak wspierać rozwój przedszkolaka?, Edgard, Warszawa 2019.

Autorka: 
Monika Biaduń – pedagog, absolwentka doktoranckich studiów pedagogicznych, recenzentka merytoryczna publikacji edukacyjnych dla dzieci. Zwolenniczka holistycznego podejścia do rozwoju dziecka i pasjonatka metod edukacji alternatywnej. Entuzjastka kreatywnych zabaw, które rozbudzają dziecięce zainteresowania i wyobraźnię oraz wspierają samodzielne myślenie.

Komentarze (0)

Brak komentarzy w tym momencie.

Nowy komentarz

Loading...