- today
- label Aktualności
- favorite 0 polubień
- remove_red_eye 435 odwiedzin
- comment 0 komentarzy
Jak rozwija się mowa dziecka? Co możesz zrobić, aby pomóc dziecku zacząć mówić? Jak sprawić, aby nauka mówienia była urozmaicona o rozwijające ciekawe aktywności, pełne wesołej zabawy? Na te pytania odpowiemy w artykule. Poznasz także wyjątkowe pozycje w ofercie Kapitana Nauki, które pomogą Ci wspierać dziecko w rozwoju zdolności komunikacyjnych!
Etapy rozwoju mowy dziecka
Gdy dowiemy się, w jaki sposób rozwija się mowa i umiejętność komunikacji – łatwiej będzie nam zrozumieć naszego malucha i wczuć się w jego aktualne potrzeby. Oto pięć etapów rozwoju mowy dziecka.
1. Etap przygotowawczy – rozwój mowy w życiu płodowym
Czy wiesz, że pierwsze umiejętności związane z mową u dziecka zaczynają rozwijać się jeszcze przed narodzinami? To w 3. trymestrze ciąży płód zaczyna być wrażliwy na dźwięk głosu swojej mamy.
Rozwój mowy w okresie prenatalnym jest związany także z kształtowaniem się narządów mowy, rozwojem słuchu, a później z wykonywaniem ruchów takich jak ssanie, lizanie czy połykanie, które wpływają na poprawną wymowę.
2. W oczekiwaniu na pierwsze słowo niemowlaka, czyli okres melodii w rozwoju mowy
Okres melodii w rozwoju mowy to bardzo ważny etap, który trwa od urodzenia do ok. pierwszego roku życia. To w tym czasie maluch wypowiada swoje pierwsze słowo!
Pierwsze próby komunikacji ze światem odbywają się za pomocą krzyku i płaczu.
W ok. 2. lub 3. miesiącu życia dziecko głuży, czyli nieświadomie wydaje charakterystyczne dźwięki, które mogą oznaczać np. zadowolenie. Co ciekawe, są to dźwięki, które brzmią jednakowo u dzieci w każdym zakątku świata.
Z kolei ok. 6 miesiąca życia niemowlak zaczyna gaworzyć, wydając dźwięki charakterystyczne dla tych, które słyszy w swoim otoczeniu. Często mają one formę ciągów sylab, np. "jejejejeje", "babababa".
Od około pierwszego roku życia dziecko zaczyna odróżniać głoski i wymawiać te najłatwiejsze.
Kiedy spodziewać się pierwszych słów u dziecka?
Pierwszych słów można spodziewać się mniej więcej między 9. a 12. miesiącem życia. Nie będą to oczywiście złożone, skomplikowane słowa, ale najprostsze, zazwyczaj dwusylabowe wyrazy, takie jak „mama”, „tata”, „baba” itd. Czy wiesz, dlaczego dziecko zaczyna mówić akurat te wyrazy?
Gdy maluch rozpoznaje już sylaby i próbuje naśladować te najprostsze, w pewnym momencie zaczyna je ze sobą łączyć w podstawowe słowa, właśnie takie jak „mama”. Ten proces nazywa się reduplikacją sylab, czyli powtarzaniem prostych do wymówienia dźwięków, takich jak „ma”, „ba” czy „ta”.
Aby wspierać rozwój mowy u dziecka – szczególnie niemowlaka – warto mówić do niego w konkretny, melodyjny sposób. Dzięki temu maluch zaczyna powoli wyłapywać podstawowe głoski i próbuje je naśladować. Gdy mówisz do niemowlaka – mów powoli, przedłużaj niektóre głoski, wzmacniaj akcenty, zmieniaj wysokość i siłę głosu, przedłużając przerwy między poszczególnymi zdaniami.
3. Okres wyrazu w rozwoju mowy
W tym okresie rozwoju maluch zaczyna wyrażać swoje myśli i rozumieć nazwy otaczającego go świata. Wyraża się poprzez jedno- lub dwusylabowe wyrazy. Te słowa składają się z głosek, które opanowało wcześniej, ale także z nowych dźwięków, których cały czas się uczy. Mogą to być zarówno wyrazy dźwiękonaśladowcze: "miau", "hau", "bee", jak i uproszczone wyrazy typu: "da" (daj), śiam (sam).
Pod koniec drugiego roku życia maluch powinien być w stanie wypowiadać wiele istotnych spółgłoskowych i samogłoskowych dźwięków. Dziecko jest w stanie rozróżniać słuchowo wszystkie głoski danego języka, co stanowi imponujący postęp w rozwoju mowy, choć jeszcze nie jest w stanie ich wszystkich wyraźnie wymawiać.
4. Kiedy dziecko mówi pierwsze zdania? Okres zdania w rozwoju mowy
Okres zdania w rozwoju mowy to etap, w którym maluchy układają już zdania! Między 18. a 28. miesiącem życia dziecko zaczyna uczyć się podstaw gramatyki danego języka, choć popełnia jeszcze wiele błędów. Mogą pojawić się więc takie konstrukcje w mowie dziecka jak "Nanek am" (dziecko komunikuje swoje imię i potrzebę zjedzenia czegoś) czy "Oooo, jajo bam" (gdy wyraża zdziwienie, że jajko spadło np. z talerzyka na podłogę).
5. Okres swoistej mowy dziecięcej
Jest to dłuższy etap rozwoju dziecka, który jest ściśle powiązany z okresem przedszkolnym i pierwszym rokiem szkolnym. To fascynujący okres pełen istotnych zmian, które sprawiają, że nie sposób porównać mowy przedszkolaka, który przekracza próg przedszkola, z pięcio-, sześciolatkiem, który je opuszcza. Dlatego warto poznać różnice między poziomem rozwoju 3-, 4-, 5- i 6-latków.
Typowy 3-latek używa języka coraz bardziej świadomie. Potrafi tworzyć nowe nazwy lub zdania według poznanego wzoru. Powie więc np. nie ma widelców, gofrów, stołów, ale też piesów czy drzwiów.
Czterolatek mówi naprawdę wiele. Potrafi opowiedzieć, co wydarzyło się w przedszkolu, choć trudność może mu sprawić opisanie tego, co dzieje się na ilustracji. Buduje jednak zdania złożone, np. "Ja idę do domu, a Patrysia nie" i z upodobaniem tworzy neologizmy, np. "kolor kaczkowy" (kolor żółty), "strój kąpielski" (strój kąpielowy).
Pięciolatek zaś potrafi już opowiedzieć o tym, co się działo, zachowując kolejność zdarzeń oraz uwzględniając, co było przyczyną, a co skutkiem.
Typowy 6-latek zadaje wiele pytań, potrafi aktywnie uczestniczyć w dyskusji. Jego mowa jest zrozumiała dla otoczenia, a wypowiedź jest poprawna pod względem artykulacyjnym, gdyż artykułuje wszystkie głoski języka polskiego.
Jak stymulować rozwój mowy u najmłodszych? Aktywności wspomagające naukę mówienia
Dziecko uczy się najskuteczniej w praktyce. Gdy spędza czas najpierw z rodzicami, rodzeństwem czy rówieśnikami ćwiczy umiejętności komunikacji w naturalny sposób. Aby więc wpierać jego rozwój mowy, po pierwsze – rozmawiaj z dzieckiem twarzą w twarz i słuchaj uważnie, co próbuje komunikować. To czas spędzony z Tobą jest dla malucha najważniejszym źródłem wiedzy i umiejętności w początkowych etapach życia.
Co jeszcze zrobić, aby jak najskuteczniej rozwijać aparat mowy dziecka? Na artykulację u dziecka istotny wpływ ma to, jak ono oddycha oraz przyjmuje pokarm i płyny od najmłodszych lat.
Ważne jest, by dziecko jadło produkty o różnej konsystencji i fakturze oraz piło wodę z kubeczka zamiast niemowlęcej butelki czy kubków-niekapków. Rozszerzanie diety u malucha to jeden z prostych sposobów na gimnastykę buzi i języka, a co za tym idzie również profilaktykę wad wymowy.
Badania dowiodły również, że ćwicząc motorykę małą, np. w ramach wesołej zabawy – pobudzamy także rozwój mowy u dziecka. Właśnie dlatego warto zadbać o takie aktywności jak zabawy manualne, sensoryczne czy ruchowe.
Pamiętaj, że podczas nauki mówienia ważne jest chwalenie dziecka za osiągnięcia oraz aktywne, zaangażowane rozmowy!
Jakie gry i zabawy wybrać, aby pomóc dziecku w rozwoju mowy?
• Leśny bal to kooperacyjna, logopedyczna gra planszowa, stworzona z myślą o dzieciach przedszkolnych, która angażuje nie tylko buzię i język, ale także całe ciało.
Najmłodsi gracze mają okazję doskonalić wymowę głosek, jednocześnie ćwicząc równowagę, kontrolę nad ruchami oraz umiejętność planowania działań. Ważne jest, że gra nie opiera się na rywalizacji; wszyscy gracze działają razem w jednym zespole, co pozwala skupić się na wykonywaniu zadań i osiągnięciu celów edukacyjnych. Gra może być równie zabawna podczas rozgrywki jednoosobowej!
Zapraszamy do udziału w leśnej przygodzie! Podczas gry dzieci mogą tańczyć, skakać, wydawać śmieszne dźwięki i przede wszystkim doskonale się bawić. Współpracując ze sobą, mogą wykonać wszystkie zadania związane z mową i ruchem, zanim bal dobiegnie końca i ostatnia taca z niespodziankami pojawi się na stole.
• Leśne harce to zestaw 70 zabaw, które stymulują rozwój poprawnej artykulacji głosek, ćwiczą umiejętności społeczne, motoryczne, równowagę czy planowanie działań.
Książeczka może być doskonałym uzupełnieniem gry logopedycznej "Leśny bal". Karty w niej zawarte można dołączyć do kart z gry "Leśny bal" lub używać samodzielnie, aby wzbogacić rozgrywkę i zapewnić dodatkową różnorodność w ćwiczeniach logopedycznych i ruchowych.
• Maluch mówi to zestaw trzech bogato ilustrowanych książeczek z naklejkami, stworzony z myślą o najmłodszych dzieciach!
Czytanie i przeglądanie tych książeczek, a także powtarzanie dźwięków i pierwszych słów, pomaga wzbogacać słownictwo dziecka oraz poszerzać jego wiedzę o otaczającym świecie, co również przygotowuje je do wypowiadania pierwszych zdań.
Podsumowanie
Teraz znasz już pięć etapów rozwoju mowy oraz narzędzia, które możesz wykorzystać, aby pomóc dziecku w rozwijaniu umiejętności.
Szukasz jeszcze innych edukacyjnych gier i zabaw dla dziecka?
Sprawdź ofertę Kapitana Nauki!
ŹRÓDŁA:
B. Kamińska, B. Siebert, Podstawy rozwoju mowy u dzieci, [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2012, tom 6, nr 5, s. 236–243.
J. Ostrowska-Hązła, Motoryka mała i jej rola w procesie rozwoju mowy dziecka, [w:] KULTURA I WYCHOWANIE nr 2 (20)/2021, s. 147-160.
M. Sobkowiak, Jak wspierać rozwój przedszkolaka, Warszawa 2019, s. 73.
Komentarze (0)